Mục tiêu đến năm 2025, thành phố Hải Phòng cơ bản hoàn thành sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa; trở thành thành phố công nghiệp theo hướng hiện đại. Một trong các giải pháp được đặt ra, đó là: phấn đấu phát triển mạnh công nghiệp theo hướng hiện đại, thông minh, bền vững, trụ cột chính của tăng trưởng kinh tế thành phố với trọng tâm là phát triển công nghiệp công nghệ cao. Điều đó cho thấy, sản xuất công nghiệp thành phố luôn đóng vai trò quan trọng, tạo cơ sở vật chất, nguồn lực để thúc đẩy khu vực dịch vụ phát triển hài hòa. Như vậy, từ những mục tiêu đặt ra có thể thấy công nghiệp chế biến chế tạo được xác định là một trong những yếu tố tạo động lực tăng trưởng của Hải Phòng trong giai đoạn tới.
Vượt qua khó khăn, Hải Phòng tiếp tục thực hiện hiệu quả mục tiêu kép “vừa phòng chống dịch bệnh, vừa phát triển kinh tế”
Sáu tháng đầu năm 2021, trong bô??i cảnh dịch bệnh Covid-19 đang có những diễn biến hết sức phức tạp, xuất hiện với sô?? lượng nhiều ca mắc ở nhiều tỉnh, thành phô?? trực thuô??c Trung ương, trong đó Hải Phòng xuất hiện mô??t sô?? ca trong cô??ng đồng. Mặc dù bị ảnh hưởng ít nhiều bởi dịch Covid-19, nhưng Hải Phòng vẫn đạt được tô??c đô?? tăng trưởng cao so với cùng kỳ, tổng sản phẩm trên địa bàn thành phô?? (GRDP) 6 tháng đầu năm 2021 ước tăng 13,52% so với cùng kỳ năm 2020; cao gấp 2,3 lần tăng trưởng của cả nước (cả nước GDP tăng 5,64%), đứng thứ 4 so với các tỉnh, thành phô?? trong cả nước, đứng thứ 2 trong các tỉnh, thành phô?? vùng trọng điê??m Bắc Bô??. Kết quả đó cho thấy sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, kịp thời của lãnh đạo Thành phô?? và sự nỗ lực của các cấp, các ngành, doanh nghiệp và người dân đê?? tiếp tục thực hiện hiệu quả mục tiêu kép “vừa phòng chô??ng dịch bệnh, vừa phát triê??n kinh tế“.
Đê?? đạt được mức tăng trưởng như trên phải kê?? đến sự đóng góp lớn của ngành công nghiệp, giá trị tăng thêm ngành công nghiệp ước 6 tháng đầu năm 2021 tăng 20,02% so với cùng kỳ năm trước, đóng góp trên 9,2 điê??m % trong mức tăng trưởng chung của Thành phô??. Trong đó, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn giữ vai trò chủ lực với mức tăng 22,8% so với cùng kỳ, đóng góp 9,7 điê??m % trong mức tăng trưởng chung (mục tiêu năm 2021 đặt ra giá trị tăng thêm khu vực công nghiệp - xây dựng tăng 19,2%).
Bên cạnh đó, khu vực dịch vụ cũng đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng của Thành phô??, ước tính 6 tháng đầu năm 2021 khu vực dịch vụ tăng 8,92%, đóng góp 3,33 điê??m % trong mức tăng chung. Tuy nhiên, khu vực này chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch Covid-19.
Nếu nhìn vào cơ cấu GRDP của Thành phô?? cho thấy, cơ cấu kinh tế Thành phô?? 6 tháng đầu năm 2021 tiếp tục chuyê??n dịch theo hướng công nghiệp hóa, trong đó khu vực công nghiệp - xây dựng chiếm tỷ trọng cao nhất, chiếm 52,48%, đây cũng là khu vực có mức tăng cao nhất, tăng 18,55% so với cùng kỳ (trong đó: Cơ cấu ngành công nghiệp chiếm 47,17%; công nghiệp chế biến chế tạo chiếm 43,7%); tiếp đến khu vực dịch vụ chiếm tỷ trọng 37,26%; khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 4,6%. Trong đó, khu vực công nghiệp - xây dựng có sự tăng trưởng nhanh hơn khu vực dịch vụ, giá trị tăng thêm của khu vực này tăng nhanh gấp gần 3 lần so khu vực dịch vụ (trong đó giá trị tăng thêm ngành công nghiệp tăng nhanh gấp 2,7 lần).
Xét theo cấu trúc của toàn chuỗi giá trị, mọi hoạt đô??ng kinh tế đều có mô??i quan hệ khăng khít, và công nghiệp chế biến, chế tạo là trọng tâm trong mô??i quan hệ giữa các ngành kinh tế1. Các ngành dịch vụ phụ thuô??c rất lớn vào quy mô và trình đô?? phát triê??n của hoạt đô??ng sản xuất; dịch vụ bán buôn, bán lẻ (trong 6 tháng đầu năm 2021 đóng góp 7,8% GRDP) chính là hoạt đô??ng mua và bán hàng hóa do các ngành công nghiệp chế biến chế tạo sản xuất ra; và logistics, vận tải, kho bãi cũng không thê?? phát triê??n nếu không có hoạt đô??ng trao đổi hàng hoá tạo ra bởi các ngành sản xuất này (trong 6 tháng đầu năm 2021, giá trị tăng thêm của nhóm ngành vận tải, kho bãi đóng góp 15,2% GRDP).
Nền kinh tế của Hải Phòng có đô?? mở lớn, tính chung 6 tháng đầu năm 2021, đô?? mở của Hải Phòng là 184%; các doanh nghiệp của Hải Phòng tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu khá mạnh, đặc biệt là các doanh nghiệp có vô??n đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), các doanh nghiệp này cơ bản là xuất khẩu 100%. Tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2021 ước đạt trên 11.700 triệu USD, tăng 31,3% so với cùng kỳ năm 2020; trong đó tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu của ngành công nghiệp chiếm khoảng trên 70%. Do vậy, mức đô?? ảnh hưởng bởi các thị trường trên thế giới cũng như xu hướng phục hồi của các nền kinh tế, sự gia tăng các dòng vô??n đầu tư có tác đô??ng thúc đẩy đến kinh tế của Hải Phòng, trong đó có sản xuất công nghiệp.
Công nghiệp chế biến, chế tạo - Động lực dẫn dắt tăng trưởng kinh tế 6 tháng đầu năm 2021
Sản xuất công nghiệp trên địa bàn Thành phô?? 6 tháng đầu năm đô??i mặt với nhiều khó khăn, khi dịch Covid-19 tái bùng phát ở mô??t sô?? tỉnh, thành phô??, trong đó Hải Phòng xuất hiện mô??t sô?? ca trong cô??ng đồng đã làm ảnh hưởng đến tình hình sản xuất, việc làm của các doanh nghiệp. Chỉ sô?? phát triê??n sản xuất toàn ngành công nghiệp thành phô?? tháng 6/2021 giảm 5,53% so với tháng trước và tăng 8,18% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, chỉ sô?? phát triê??n sản xuất toàn ngành công nghiệp ước 6 tháng đầu năm 2021 tiếp tục duy trì tô??c đô?? tăng cao, tăng 20,5% so với cùng kỳ (mục tiêu năm 2021 đặt ra tăng 17%), đây là mức tăng cao thứ 10 so với 63 tỉnh, thành phô?? trên cả nước.
Trong đó: Ngành chế biến, chế tạo tăng 23,38%, đóng góp 21,4 điê??m % vào mức tăng chung; ngành cung cấp nước và xử lý rác thải, nước thải tăng 2,89%, đóng góp 0,02 điê??m %; hai ngành có chỉ sô?? giảm là ngành khai khoáng giảm 10,12% và ngành sản xuất và phân phô??i đi???n giảm 12,73%, cùng tác đô??ng làm giảm 0,02 và 0,9 điê??m % vào mức tăng chung. Như vậy, trong 6 tháng đầu năm 2021 ngành công nghiệp chế biến, chế tạo có mức tăng cao nhất, đồng thời có sự đóng góp nhiều nhất vào mức tăng chung của chỉ sô?? phát triê??n sản xuất công nghiệp thành phô??.
Sự sụt giảm của tháng 6 so với tháng trước, từ các phân tích yếu tô?? ở trên cho thấy có hai góc đô?? nguyên nhân:
Thứ nhất là sự điều chỉnh kế hoạch, chiến lược sản xuất của doanh nghiệp do điều tiết của thị trường cũng như cung cầu trên thế giới; nền kinh tế của Hải Phòng có đô?? mở lớn, dẫn đến các doanh nghiệp phải có sự thay đổi linh hoạt đê?? thích ứng. Nếu sự sụt giảm do dừng sản xuất mô??t loại sản phẩm đê?? thay thế bởi mô??t sản phẩm mới thì không đáng lo ngại, trong ngắn hạn thì mức tăng sẽ giảm, nhưng trong dài hạn sẽ có sự tăng trưởng trở lại.
Thứ hai, nếu ngược lại, sản phẩm hay mô??t ngành sản phẩm phải dừng sản xuất do năng lực của doanh nghiệp yếu, giảm đơn hàng, tiêu thụ khó khăn, không chô??ng chọi lại được mức đô?? ảnh hưởng của khó khăn thì đây là vấn đề khó hồi phục trong thời gian ngắn.
Vì vậy, đê?? cùng đồng hành với các doanh nghiệp, các cấp, ngành của thành phô?? tiếp tục có những giải pháp, cơ chế, chính sách hỗ trợ kịp thời các doanh nghiệp ổn định sản xuất kinh doanh trong mọi tình huô??ng.
Xu hướng phục hồi của các nền kinh tế, sự gia tăng các dòng vốn đầu tư và các hiệp định thương mại tự do tác động thúc đẩy phát triển nền kinh tế của Hải Phòng trong thời gian tới. Kinh tế toàn cầu năm 2021 đều được dự báo sẽ được cải thiện. Với triê??n vọng này, mặc dù dịch bệnh Covid-19 trên thế giới cũng như trong nước hết sức phức tạp, nhưng vẫn có những tác đô??ng tích cực tới phát triê??n kinh tế Việt Nam nói chung và Hải Phòng nói riêng. Nhiều nhà đầu tư lớn nước ngoài đã không thay đổi kế hoạch đầu tư vào Hải Phòng (trong đó có đầu tư mới và tăng vô??n).
Đô??i với Hải Phòng, đô??ng lực tăng trưởng là công nghiệp, đặc biệt là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo định hướng xuất khẩu sẽ là đô??ng lực dẫn dắt chính; đây là lợi thế lớn và đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế của Hải Phòng.
Mặt khác, nhờ các chương trình cải cách nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh mạnh mẽ của Hải Phòng, cùng với đó là sự tham gia của Việt Nam vào nhiều hiệp định thương mại tự do với hầu hết các nền kinh tế phát triê??n. Do vậy, đây là cơ hô??i lớn cho Hải Phòng, nhất là cô??ng đồng doanh nghiệp trong sản xuất kinh doanh. Cơ hô??i ở đây là các mặt hàng truyền thô??ng của Thành phô?? có thế mạnh, như dệt may, da giày, thủy sản... tiếp tục có cơ hô??i tăng trưởng xuất khẩu nhờ cắt giảm thuế quan và các cơ chế thuận lợi hóa thương mại.
Bên cạnh đó, việc loại bỏ thuế suất với các mặt hàng nông sản chế biến sẽ khuyến khích công nghiệp thực phẩm đầu tư sản xuất các mặt hàng cho thị trường này, thúc đẩy quá trình chuyê??n dịch cơ cấu xuất khẩu nông sản theo hướng gia tăng tỷ trọng các sản phẩm chế biến.
Bên cạnh cơ hô??i đều gắn liền với thách thức, khi gia nhập các thị trường này, mọi thông tin đều được công khai, minh bạch, cạnh tranh bình đẳng. Thách thức lớn và trực diện nhất là sức ép cạnh tranh sẽ gay gắt hơn. Đòi hỏi các doanh nghiệp, nhà sản xuất trên địa bàn Thành phô?? phải tự nâng cao trình đô?? công nghệ và quản lý, năng suất lao đô??ng và khả năng cạnh tranh; Phải đầu tư đổi mới công nghệ, quy trình sản xuất, phát triê??n công nghiệp hỗ trợ, gia tăng giá trị và hàm lượng nô??i địa.
Thời gian gần đây, dịch bệnh Covid-19 đang có diễn biến hết sức phức tạp và có những ảnh hưởng lớn đến phát triê??n kinh tế - xã hô??i cả nước nói chung, thành phô?? Hải Phòng nói riêng. Trong bô??i cảnh hiện nay, duy trì sản xuất công nghiệp ổn định, giữ được mức tăng trưởng cao sẽ là đô??ng lực quan trọng chủ yếu góp phần vào tăng trưởng chung của nền kinh tế Hải Phòng. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu kinh tế năm 2020 cũng như 6 tháng vừa qua cho thấy rõ điều đó. Hải Phòng có lợi thế phát triê??n hài hòa giữa khu vực công nghiệp
xây dựng và khu vực dịch vụ, trong đó, công nghiệp có sự đóng góp quan trọng trong tăng trưởng chung của thành phô??. Khi nền công nghiệp thành phô?? phát triê??n mạnh và bền vững sẽ là tiền đề vững chắc và có nguồn lực mạnh đê?? phát triê??n thương mại, dịch vụ.
Một số giải pháp chủ yếu để đạt được mức tăng trưởng năm 2021 như mục tiêu đã đặt ra
Vấn đề đặt lên hàng đầu, đó là tiếp tục duy trì, phát huy hiệu quả các biện pháp thực hiện“mục tiêu kép” vừa phòng, chô??ng dịch Covid-19 vừa phát triê??n kinh tế-xã hô??i. Kiê??m soát chặt không đê?? dịch bệnh bùng phát trên địa bàn thành phô??. Triê??n khai sớm tiêm vắc xin Covid-19 cho nhân dân thành phô??.
Đẩy mạnh cải cách hành chính với cách làm mới, sáng tạo, thiết thực, hiệu quả; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo thuận lợi hơn nữa cho hoạt đô??ng xuất khẩu, nhất là đô??i với các ngành hàng có đóng góp quan trọng cho xuất khẩu.
Tập trung cao chỉ đạo quyết liệt cho công tác thu ngân sách nhà nước, đây cũng là mô??t trong các yếu tô?? góp phần vào tăng trưởng kinh tế.
Quyết liệt đẩy nhanh tiến đô?? thực hi???n giải ngân vô??n đầu tư công đê?? tạo đô??ng lực tăng trưởng kinh tế; thu hút đầu tư tạo nguồn lực cho phát triê??n; tập trung tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh; đẩy nhanh tiến đô?? các dự án trọng điê??m chậm tiến đô??, hoặc chưa triê??n khai thực hiện.
Đảm bảo tiến đô?? thực hiện triê??n khai các Khu, cụm công nghiệp, đồng thời sẵn sàng có đủ mặt bằng đê?? đón đầu, thu hút các dòng đầu tư nước ngoài mới trong thời gian tới.
Các doanh nghiệp hoạt đô??ng trong lĩnh vực du lịch, lữ hành không bỏ cuô??c trong khó khăn, nỗ lực tìm giải pháp kháng cự, tăng cường sức bật nô??i lực; đa dạng hóa sản phẩm, tạo ra các sản phẩm mới; nâng cao chất lượng cũng như đẩy mạnh liên kết sản phẩm du lịch giữa các vùng. Thành phô?? có chính sách về thuế đô??i với các doanh nghiệp, tiếp tục xây dựng cơ sở hạ tầng cho du lịch; ngân hàng hỗ trợ về vay vô??n đê?? phục hồi, giữ lực lượng lao đô??ng nòng cô??t.
Đảm bảo công tác an sinh, phúc lợi xã hô??i, ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hô??i, nâng cao đời sô??ng nhân dân./.
Lê Gia Phong
Cục trưởng Cục Thống kê TP. Hải Phòng